Herkes için Kütüphane Programı

Modern kamu yönetimlerinin önemli görevlerinden birisi de hizmet alanındaki vatandaşların bilgi ihtiyaçlarını karşılamaktır, bu da kütüphaneler vasıtasıyla olmaktadır. Önemli bir kamu hizmeti gören yerel yönetimlere bağlı kütüphaneler de bir taraftan kitap, dergi, gazete gibi yayınları; bir yandan da bilgisayar ve internet hizmetini vatandaşların hizmetine sunma yükümlülüğü ile karşı karşıyadırlar. Çünkü, İnternet günümüzde bireyin sosyal ve mesleki yaşamını doğrudan etkilemektedir. Ancak, vatandaşların bir kısmı bu hizmetlerden yeterince yararlanamamaktadır. Özellikle yaşlı, düşük gelirli, eğitim seviyesi düşük, engelli grupların büyük kısmı için durum böyledir. Bu nedenle toplumlar ve bir toplum içindeki gruplar arasındaki dijital uçurum/dijital bölünme giderek büyümektedir. Ayrıca, e-devlet ve e-belediye hizmetlerinin elektronik ortamda verilmeye başlaması kamu hizmetlerinin verimliliği açısından büyük önem taşımaktadır. Bu hizmetler vatandaşların para ve zamandan tasarruf etmelerini sağlarken kamu kurumları ve belediyelerin iş yükünü hafifletmektedir. Ancak, bazı vatandaşlar farkında olmadıkları; bazıları sistemi nasıl kullanacağını bilmedikleri; bazıları da güvenlik endişeleri nedeniyle bu hizmetleri kullanamamaktadır.

Gelişmiş ülkelerdeki örnekler, vatandaşların karşılaştığı bu sorunun çözümü için en etkili yöntemin, kamuya ait kütüphanelerin (halk, belediye, kurum) devreye girmesi olduğunu göstermektedir. Bu görüşten hareketle, Hacettepe Üniversitesi Teknokent-Teknoloji Transfer Merkezi’nin girişimiyle ABD’deki Bill ve Melinda Gates Vakfı’ndan sağlanan fonla Herkes İçin Kütüphane (HİK) programı başlatılmıştır.  Bunun için yerel yönetimlere bağlı kütüphanelerde, öncelikle vatandaşların temel bilgisayar ve Internet erişimlerine imkan sağlayacak altyapı desteklenerek;  e-devlet ve e-belediye hizmetleri başta olmak üzere Internet üzerinden sunulan hizmetlerden yararlanması, bilgi ve iletişim teknolojileri becerilerinin kazandırılması için gerekli eğitimlerin ücretsiz bir biçimde kamu kütüphanelerince sunulması öngörülmektedir. Bu hizmetlerin sağlıklı bir biçimde verilebilmesi için yerel yönetimlere bağlı kütüphane çalışanlarına sözü edilen bu eğitimlerin yanı sıra kütüphanecilik alanında ihtiyaç duyulan mesleki eğitimlerin verilerek vatandaşlara daha iyi hizmet sunmaları hedeflenmiştir.

Resmi sloganı “Yerel Dönüşüm, Küresel Erişim” olan HİK Programı ile il, ilçe ve belde belediyelerine ait belirli sayıdaki yerel yönetim kütüphanesinde köklü bir değişim ve gelişimin harekete geçirilerek bölgelerindeki vatandaşlar için birer “cazibe merkezi” haline gelmeleri öngörülmektedir. HİK Programı sadece yerel yönetim kütüphanelerini toplum merkezlerine dönüştürmekle kalmayıp, aynı zamanda kadınlara, yaşlılara, gençlere, işsizlere, engellilere, ve kırsal kesimlerde yaşayanlara, etki değerlendirme alanlarına da dahil olan, ekonomik gelişme, eğitim, iletişim ve kültür konularında kazanımlar sağlayacaktır. Toplumdaki paydaşlar, özel sektör ve STK’lar tarafından da desteklenen program çalışmalarının sürdürülebilirliği için gerekli çalışmalar yapılacaktır.

Bu vizyona paralel olarak HİK’nin üç önemli hedefi vardır: 1) Temmuz 2018 sonu itibariyle, Türkiye’deki Program kapsamındaki belediye kütüphanelerinin bulunduğu yörelerde yaşayan kişilerin bilgi ihtiyaçlarını, yaratıcı, yenilikçi hizmetlerle karşılayabilen kurumlar haline gelmeleri. 2) Yine aynı tarih itibariyle, belediye kütüphanesi kullanıcılarının (özellikle kadınlar, yaşlılar, işsizler, engelliler, gençler ve kırsal kesimde yaşayanlar) Programın etki değerlendirme alanlarına dahil olan dijital katılım, eğitim, ekonomik gelişme ve kültür konularında kişisel olarak yarar sağladıklarının görülmesi. 3) Program dönemi sonunda,  geliştirilen yapının sürdürülebilir bir konuma gelmesi.

Programa, bünyesinde kütüphane ve bilgi merkezi bulunduran belediyeler, “gönüllülük” esasına göre katılacaklardır. Bu kütüphanelerin bilgisayar ve internete erişim cihazları ve yazılımları, eğitim ve tanıtım materyalleri, personele verilecek eğitimler Program Ofisi tarafından ücretsiz olarak karşılanacaktır. Program sonunda yerel yönetimlere bağlı kütüphanelerin geleneksel kütüphane hizmetlerinin yanı sıra bölgede yaşayan vatandaşların, özellikle de dezavantajlı grupların yaşam boyu öğrenme çabalarına destek veren hizmetleri de sunan birer cazibe merkezi haline gelmeleri Herkes İçin Kütüphane’nin temel hedefidir.

Bünyesinde eğitim, etki değerlendirme, bilgi işlem, tanıtım çalışma grupları bulunan Program ekibi çalışmalarını Hacettepe Üniversitesi Teknokent-Teknoloji Transfer Merkezi’ndeki ofisinde sürdürmektedir.